De Z van Zeewijf
Het verhaal en lied van de Zeemeermin
Natuurlijk bestaan er zeemeerminnen. Want die brengen voorspoed en vruchtbaarheid. Sinds de bloedmooie godin Afrodite is opgerezen uit het schuim van de zee, blijven ze rondspoken in de hoofden van mensen. Op Cyprus weten ze je precies aan te wijzen waar de godin van de liefde uit zee kwam en dagelijks trekken honderden toeristen naar het romantische bronnetje waar zij zich dagelijks baadde.
Maar ook in Edam heeft een Afrodite = Venus = zeemeermin gewoond. Ze heette Minne en werd bekend als het Zeewijf. Zij kwam uit de Zuiderzee. Toen in 1403 een dijk doorbrak spoelde ze met het water de Purmer binnen. Vissers hadden haar gezien: een vrouw overdekt met wier en groene slierten. Ze probeerden haar te vangen, maar zij was hun telkens te slim af. Uiteindelijk wisten twee melkmeisjes haar vertrouwen te winnen en haar naar Edam te brengen. Ze stopten het Zeewijf in een tobbe en boenden slijm,slierten andere zilte viezigheid van haar af. Ze kleedden haar aan,leerden haar eten, drinken en spinnen. Later ging ze zelfs vroom naar de kerk en werd na haar dood netjes in gewijde aarde begraven.Dat is de kern van het verhaal zoals het in 1470 werd opgetekend door een monnik, Joannes Gerbrandis van Leyden, prior van het Karmelieter klooster in Haarlem.Hij beweerde dat hij iemand had gesproken die het Zeewijf in levende lijve had gezien.In zijn verhaal is er nog geen sprake van dat het Zeewijf een vissenstaart had zoals het een echte meermin betaamt.
Dit schilderij “De reiniging van het zeewijf” is geschilderd door Bert Knispel. Olieverf op Paneel. Het schilderij heeft de sfeer van een schilderij uit de gouden eeuw omdat de legende van het zeewijf toen op zijn hoogtepunt was.
© copyright bert knispel
Die staart is er later bij verzonnen, zoals zo veel. Er zijn wel veertig schrijvers bekend, waaronder vele geleerde heren die van alles over het Zeewijf wisten te beweren. Zo zou er vanuit Haarlem, waar de regenten zaten, een klein legertje zijn uitgerukt om de meermin op te halen. Ze zou daar tot haar dood in een klooster hebben geleefd. Anderen laten complete veldslagen om het Zeewijf plaats vinden. Het werd een verhaal als een sneeuwbal,steeds uitgebreider en allemaal te veel voor deze rubriek. Nog steeds is het Zeewijf of het Groene Wijf van de Purmer overal te vinden. Op een gebrandschilderd raam in de Grote Kerk van Edam, in het wapen van de Purmer en op een zegel van het Hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen. In de windvaan op het stadhuis van Haarlem. En tot op de dag van vandaag worden er romans, toneelstukken en liederen over haar geschreven. Ze is een te mooie legende om niet waar te zijn.
bron: Landschap Noord-Holland.
Tekst: Mèna Molenaar
