Het is niet helemaal duidelijk wanneer de Openbare Lagere School aan de Voorhaven, ter plekke van de voormalige RK Agnesschool en huidige Nieuwe School, is gebouwd. Waarschijnlijk zal dit in de loop van de 19e eeuw zijn geweest. Het gebouw bestond uit twee mooie naast elkaar gelegen trapgevels (zie foto). Van het gebouw waren tot 1954 zes lokalen bestemd voor de Openbare Lagere School met de ingang aan de Achterhaven en twee lokalen voor de Katholieke School, ingang aan de Voorhaven. Waarschijnlijk zijn deze twee lokalen gebruikt als ‘dependance’ van de Katholieke Lagere School aan de Eilandsgracht. Helaas is het mooie gebouw in 1954 gesloopt!

Meester Swalve

Meester Swalve werd in 1932 hoofd van Openbare Lagere school in Edam. Hij volgde meester Hipma op. Nader onderzoek moet nog uitwijzen wie toentertijd tot het onderwijzend personeel behoorden. Wel is bekend wie dit direct na de oorlog waren: juffrouw Lije, juffrouw Porte-de Wit, juffrouw Leidi Max, meester Swalve, meester Geurts en meester Wijnen.
Een geboren hoofd van de openbare lagere school van Edam was meester Freek Swalve niet, aldus zijn dochter, de ons bekende Sjaan Swalve. Meester Swalve had wel veel hobby’s, waarvan zijn leerlingen ook konden profiteren (muziek, tekenen,natuur e.a.). Sjaan laat de twee prachtige zelfgemaakte boekwerken van haar vader zien; met kleurpotlood getekende flora uit de waterlandse omgeving. Hij was dan schoolmeester, maar voor wat betreft de plantkunde had hij ook bioloog kunnen zijn. De twee boeken werden in de oorlog (’40–’45), bij gebrek aan voldoende en goede onderwijsmiddelen dan ook graag als lesmateriaal gebruikt. Misschien hebben Lieuwe Kramer, Ot de Boer, Trijntje Lijnes, Marianne Porte, Jan Bouwes, Gé Klein, e.a., misschien ook nog wel van deze boeken gebruik gemaakt.

Noorderveste
De leerlingen van de Openbare Lagere School vertrokken met meester Swalve c.s. naar de Noorderstraat in hun nieuwe schoolgebouw De Noorderveste. Ook de voormalige Fröbelschool vond onderdak in de Noorderveste en kreeg de naam “Het Klauterrek”. Na meester Swalve werd meester Rotgans hoofd van de Noorderveste.

Fröbelschool
De voormalige Fröbelschool, met juffrouw Kat en juffrouw Klootwijk, was gevestigd in de Fröbelsteeg, de steeg tussen de Eilandsgracht en de Grote Kerkstraat.  In 1954, dus net nog tegen het einde van het gebruik van dit oude schoolgebouw, deed zich ter plekke nog een incident voor. Er was voor de verwarming van de lokalen uiteraard nog geen gasverwarming en alles moest nog met kolenkachels op temperatuur worden gehouden. Op de een of andere manier was er onvoldoende verbranding van de kolen en trad er kolendampvergiftiging op. Een aantal kinderen raakte bedwelmd en werden door andere leerlingen, zo klein als ze toen nog waren, naar buiten gesleept. Bij melkboer Conijn op de Eilandsgracht werd melk gehaald en de getroffen kinderen moesten dit ,als medicijn, zoveel mogelijk opdrinken. Voor zover bekend hebben de kinderen er niets aan over gehouden. ==> lees meer

In de Veste
In 1985 vond de zoveelste wijziging in het onderwijs in het algemeen plaats. Kleuterscholen en lagere scholen verdwenen en er kwamen zogenaamde basisscholen voor in de plaats. De 1e kleuterklas werd groep 1 en de 1e klas van de lagere school werd groep 3. De vroegere 6e klas werd dus groep 8.
Als je eerst hoofd van een school was, werd je opeens ‘directeur’ van een school. Het toenmalige Ministerie van Onderwijs draaide op volle toeren. De ene aanschrijving was nog warm, of de volgende aanschrijving lag al weer op deurmat en met vaak tegengestelde instructies als voorgaande. Om dol van te worden. De functie van directeur was dan ook niet bij iedereen geliefd, omdat je aan les geven niet meer toe kwam. Als directeur was je meer een administrateur geworden! Ook de Noorderveste ontkwam niet aan de veranderingen. De Noorderveste en Het Klauterrek (met o.a. juffrouw Mia Bouwes) werden samengevoegd en kregen de naam In de Veste. Directeur werd Renee Abtroot, al snel opgevolgd door Johan van Gelder en later Adri Schut.

In 1995 is de school gefuseerd met Het Gouwtje.

<terug>

Nieuws