Een onderscheiding die ieder jaar tijdens de ledenvergadering uitgereikt wordt.

Het is ingesteld in 1979 om personen of instellingen te eren, die zich op een bijzondere wijze verdienstelijk hebben gemaakt ten aanzien van het behoud en/of de verfraaiing van onze stad Edam.

Winnaar Gele Steentje 2022: Voorhaven 79

Op de jaarvergadering  2022 is met maar liefst 54% van de stemmen Voorhaven 79 uitgeroepen tot winnaar van het Gele Steentje 2022. Beestenmarktsteeg 2a was een mooie tweede. Plek 3 en 4 gingen naar Volendammerpad 17 en Nieuwehaven 72. Hulde aan alle genomineerden, want zij hebben allemaal bijgedragen aan het verfraaien van onze binnenstad! Winnares Tootje Molenaar (26) is van huis uit Volendamse, maar wilde altijd al in een oud huis wonen in Edam. Juist dit pand was een uitdaging, want het had sinds 1959 een moderne voorgevel. Ze heeft het opgeknapt met o.a. hulp van haar ouders en al tijdens de restauratie kregen Tootje én de werklieden veel complimenten van buurtgenoten en voorbijgangers.

Op de foto ontvangt zij de trofee uit handen van bestuurslid Peter de Vries.
(foto’s: Reinoud van Maanen)

De nominaties voor 2022 in alfabetische volgorde:

Beestenmarktsteeg 2a
Een schuurtje hadden de eigenaren voor ogen toen ze een aanvraag indienden voor hun achtertuin. Maar op die plek, aan de Beestenmarktsteeg, bleek er een woonbestemming te gelden. Geen nood! Het werd dus een woonhuisje, ingepast in een steeg vol schuren en garages, ontworpen door de eind 2021 overleden Edammer architect Pim van Gulik. Piepkein, maar om de architect te citeren: “in de Proeve wonen ze toch ook”. Het huisje moest de aanblik van de straat ophalen en dat is zeker gelukt.

Nieuwehaven 72
Bij de grote brand in de Hoogstraat (2017) raakte ook het woonhuis Nieuwehaven 72 dermate beschadigd, dat het geheel vervangen moest worden. Bij de bouw is goed gekeken naar het origineel. In verband met nieuwe bouwverordeningen ietsjes hoger, maar qua detaillering en materiaalgebruik afgestemd op de oude binnenstad. Ook door de voor dit deel van de Nieuwehaven kenmerkende eenvoudige stijl en de afwisseling met de naastgelegen panden, past het naadloos in het beschermde stadsgezicht.

Volendammerpad 17
Het was een beetje een rommeltje, dit pand aan het Volendammerpad. Overal waren er stukjes aangebouwd. De huidige eigenaar besloot om het pand helemaal opnieuw te laten bouwen met, zoals de nieuwe bouwregels voorschrijven, een kleine aanpassing in hoogte. De oorspronkelijk opzet van één bouwlaag met kap bleef in stand, net als het in hoogte gevarieerde straatbeeld. O ja, en als je door het parkje aan de achterzijde wandelt, kijk dan eens naar de aanbouw aan de achterkant.

Voorhaven 79
Het was altijd een beetje een vreemde eend in de bijt, dat jaren 60-pand op de Voorhaven, dat destijds door de eigenaren van een moderne look was voorzien. Bij de recente restauratie is teruggegrepen naar het gevelbeeld van vóór 1960. De voorgevel is voorzien van stucwerk met traditioneel blokverband. Het resultaat is een verfrissend accent tussen de naastgelegen traditionele gemetselde gevels. De gehele gevelwand van dit stuk Voorhaven is met dit resultaat sterk verbeterd.

Winnaar Gele Steentje 2021: Voorhaven 129
Met slechts twee stemmen voorsprong op de nummer 2 van het klassement, heeft het voormalige kaaspakhuis Voorhaven 129 het Gele Steentje 2021 in de wacht gesleept. In het pand zijn onder meer de winkel Dwars, uitgeverij LM Publishers en de Stadskrant gehuisvest. Nummer 2 werd Spui 8-9 (de Kaas Experience van Henri Willig) en als goede derde eindigde de restauratie van de Trambrug, waar de gemeente Edam-Volendam voor tekende (verhaal gaat verder onder de foto’s)

Voorhaven 129

Spui 8-9

Trambrug

Het Gele Steentje is de onderscheiding die Vereniging Oud Edam sinds 1980 jaarlijks toekent aan mensen of instellingen die zich inzetten voor het stedenschoon of een in het oog springend restauratieproject van het jaar daarvoor. Deskundigen in het bestuur doen een voorstel voor de nominatie, het bestuur stelt vervolgens de nominaties vast en uiteindelijk zijn het de leden die hun stem uitbrengen en zo de winnaar bepalen.

Bijzonder was ditmaal dat de drie nominaties eigenlijk voor iedereen toegankelijk zijn. De Trambrug die we natuurlijk allemaal gebruiken, maar ook twee herbestemde panden die vertrouwd zijn in het straatbeeld en waar we gewoon binnen kunnen stappen. Door deze initiatieven is het centrum van Edam weer een stukje levendiger geworden!

Voor het bestuur was het opvallend dat de gemeente Edam-Volendam inmiddels vrijwel jaarlijks wordt genomineerd. Een teken dat zij haar taak als monumenteneigenaar toch behoorlijk serieus neemt. En dat terwijl er destijds stemmen waren opgegaan om de restauratie van de Trambrug maar over te slaan. In een een-op-eengesprek heeft onze voorzitter de wethouder gewezen op de restauratieplicht én het belang om de Trambrug in zijn volle glorie in stand te houden. Diezelfde wethouder Wim Runderkamp neemt hier een taart in ontvangst, geflankeerd door projectleider Jacco Mak.

De Kaas Experience van Henri Willig werd genomineerd vanwege de zorgvuldige en prachtig gedetailleerde restauratie van Spui 8–9, een rijksmonument, waar voorheen Hartje Edam en de Kaasspeciaalzaak waren gevestigd. Zo is bijvoorbeeld de bijzondere 16^e-eeuwse eikenhouten constructie volledig behouden gebleven, net als de oorspronkelijke karakteristiek. En als ‘bonus’ is er waterput ontdekt én zichtbaar gemaakt.

Bij het uitreiken van de prijs memoreerde Stefan Schardam als eigenaar van het pand Voorhaven 129 dat de verbouwing tot winkel en werkruimte in gang was gezet door Hiltje Huisink. Door omstandigheden kon zij er helaas geen gebruik van maken. Hulde dus ook aan Hiltje!

In 2002 was het Stefans vader Kees Schardam die het Steentje ontving voor het behoud van de kaaspakhuizen, maar nu die niet meer als zodanig in gebruik zijn, kun je spreken van een volgende fase: een herbestemming die een verlevendiging voor de binnenstad betekent. En dat is ook waar Oud Edam voor staat.

Motivatie van de nominaties:

Trambrug

Al sinds de oeroude tram erover reed, is de Trambrug een vertrouwd en zelfs iconisch beeld voor de reiziger die in Edam aankomt. De gemeente Edam-Volendam heeft de restauratie van dit rijksmonument even grondig als vakkundig aangepakt, met veel aandacht voor het ambacht en respect voor de brug. Met behoud van vrijwel de hele oorspronkelijke constructie is de fundering hersteld en de bediening is tegelijkertijd gemoderniseerd. De Trambrug kan weer jaren mee!

Spui 8-9, voormalige winkels Hartje Edam en Kaasspeciaalzaak

Het karakteristieke pand op de hoek van het Spui met de Prinsenstraat heeft lang leeggestaan, maar fungeert nu als kaas-experience. Grote vraag was: hoe gaan we het restaureren? De bijzondere 16^e-eeuwse eikenhouten constructie is volledig behouden. Ook is de oorspronkelijke karakteristiek van de panden teruggebracht. Er is zelfs een oude waterput ontdekt! Er is met veel gevoel en respect voor de bouwhistorie aan gewerkt; een verrijking van de Edamse binnenstad.

Voorhaven 129, voormalig pakhuis Gestam

Tot voor kort was het kaaspakhuis aan de Voorhaven 129 in gebruik door de Gestam. De kaaspakhuizen aan de Voorhaven maken deel uit van een lange kaashandel-traditie en in het straatbeeld nemen ze met hun typische pakhuisgevel een bijzondere plek in. Door minimale aanpassingen en een slimme indeling van de verdiepingen is het gelukt om dit voormalige kaaspakhuis een nieuwe bestemming te geven voor o.a een winkel, de Stadskrant en een uitgeverij.

2020 Schepenmakersdijk 2
Met maar liefst zo’n 40% van de stemmen is Schepenmakersdijk 2 door de leden van Vereniging Oud Edam uitgeroepen tot winnaar van het Gele Steentje 2020.

Door de coronamaatregelen kon de uitreiking niet tijdens de jaarvergadering plaatsvinden, dus vond de bekendmaking van de uitslag aan huis plaats.

Trudi van Leuzen en Rob van der Spek konden amper geloven dat zij de winnaar waren. “We hadden nooit gedacht dat we in aanmerking zouden komen, dus was de nominatie al een hele eer. De buitenkant moet bijvoorbeeld nog steeds definitief geschilderd worden”. Dat was voor de nominatiecommissie en de leden kennelijk geen bezwaar. Dit zijn panden om te koesteren en dat hebben Trudi en Rob dan ook vol overgave gedaan.

De originele en gave voormalige kaaspakhuizen Het Melkmeisje en De Leeuw zijn rijksmonumenten, die zijn herbestemd tot woning. Veel van de verbouwing tot woonhuis vond aan de binnenkant plaats, met als toevoeging de grote dubbele glazen deuren in de voorgevel. Het was Trudi en Rob wel al opgevallen dat voorbijgangers dit als een verrijking zagen ten opzichte van de vroegere, gesloten gevelwand: “tijdens het werk aan die deuren, wat echt een heel precies werk was, kregen de timmermannen heel veel complimenten”. Die complimenten vertalen zich nu dan in het Gele Steentje én in een heel mooi typische Edams uitzicht: op Scheepswerf Groot, de theehuizen van de Lingerzijde, de Kwakelbrug en de Speeltoren.

Schepenmakersdijk 16A was met een kleine 25% een goede tweede. De inzet van eigenaars Wim van den Essenburg en Janneke Rijpstra was om dit historische pand, de voormalige timmerloods van de Uitwaterende Sluizen, niet alleen zorgvuldig te restaureren, maar ook om er een 100% duurzaam en energieneutraal woonhuis van te maken, zonder het karakter van het monument aan te tasten. Een hele opgave en het is Wim en Janneke zeker gelukt!

Een bijzonder eervolle derde plaats was er voor Geert Jan Hoek en Eline van Tijn, de bewoners van Voorhaven 15. De manier waarop zij van een loods een woonhuis met werkplek hebben gemaakt, was goed voor bijna 20% van de stemmen. “We willen er een mooi Edams pand van maken,” was het uitgangspunt toen zij in Edam kwamen wonen. Dat is het dan ook geworden; het huis springt in het oog, al was het maar met de gele achtergevel aan de Nieuwehaven. Het heeft ook iets vertrouwds en de opwaardering van het straatbeeld door deze restauratie leverde dit pand zijn nominatie op.

De overige twee genomineerden waren respectievelijk gemeente voor de zorgvuldige restauratie van de brug in de Noordervesting bij het Nieuwvaartje en de combinatie Wijngaardsgracht 18/ Vestingpad 1 met een nieuw, maar authentiek ogend huisje op een braakliggend terreintje en een jaren ’50 huis in ere hersteld.

Het Gele Steentje is de trofee die Vereniging Oud Edam sinds 1979 uitreikt aan een persoon of instelling die zich op een bijzondere wijze verdienstelijk heeft gemaakt voor het behoud en/of de verfraaiing van onze stad Edam.  Sinds enkele jaren bepaalt niet meer een commissie wie met de eer mag gaan strijken, maar mogen de leden van Oud Edam zelf hun stem uitbrengen, op basis van een aantal nominaties door de vakjury. Dit jaar kon van 6 april tot en met 7 mei worden gestemd.

Onder de stemmers werd het boek “75 jaar vrijheid – Edammer portretten” verloot en de gelukkige winnaar heeft zijn exemplaar inmiddels in huis.

2019 – Grote Kerk, diverse restauraties

Winnaar het Gele Steentje 2019

Ook nu mochten de leden van Oud Edam hun stem uitbrengen. Winnaar werd de Grote Kerk. Na de eerste grootschalige restauratie in 2012, nu een kleinere restauratie van de Librije en het Noordportaal. Bijzondere vaste meubelstukken zijn hersteld, net als de beschilderingen van het kruisribgewelf. Ook herstel en behoud van overige onderdelen die van waardevolle betekenis zijn voor het kerkgebouw.

Een nipte overwinning, met de Groenlandkerk als goede tweede. De Groenlandkerk was genomineerd omdat dit een mooi voorbeeld is van herbestemming. Een kerk werd woonhuis. Met deze restauratie werd ook het aanzicht van het kerkje behouden voor Edam; eerdere plannen om appartementen in en zelfs naast het kerkje te bouwen, werden zo in de kiem gesmoord.

De overige nominaties waren

• Lingerzijde 26, een in eigen beheer gerestaureerde woning, uitgevoerd met respect voor en behoud van de historisch waardevolle voorgevel. Het interieur is grootschalig hersteld door verstorende elementen, die geen toegevoegde waarde hebben voor de woning (rijksmonument), weg te nemen en de ruimten weer te herstellen.
• Spuistraat 13. De kapsalon werd woonhuis en dat zie je aan de aanpassingen in de voorgevel. De grote kunststofkozijnen/glaspui is vervangen door houten kozijnen, ramen en deuren. Bij de voorgaande aanpassing van de voorgevel was al rekening gehouden met de wijzigingen naar het huidige gevelbeeld.
• Wijngaardsgracht 14. Vervangen van de voormalige woning, die veel achterstallig onderhoud had en niet meer aan de eisen voldeed. Nu is het huis volgens de oude architectuur en woningstructuur weer herbouwd met zorgvuldig uitgekozen materialen en toepassing van detailleringen. Het straatbeeld is hiermee behouden en het lijkt alsof het altijd zo is geweest.

Winnaar Het Gele Steentje 2018

Voor het eerst mogen de leden van Oud Edam zelf bepalen wie het Gele Steentje verdient.

Winnaar werd Lingerzijde 6 – 8, van Mathijs Wanders. Bijzonder is de manier waarop twee panden samengevoegd zijn, waarbij de oude doorgang naar het Jan van Wallendalplein in ere is hersteld. Het bijzondere is dat de verbinding niet op straathoogte is, maar op de eerste verdieping. De in ere herstelde Moordenaarssteeg biedt een mooi kijkje op het erf.

De keuze bestond verder uit de gevelwand van Lingerzijde 33-45, de beschoeiing van de IJe met herstel van de wasplaatsen aan de JC Brouwersgracht en Burgemeester Versteeghsingel 2-3, een ensemble van een rijks- en provinciaal monument, bestaande uit de molen, het stoomgemaal met kolenloods en de waterkering.

2017 – Nieuwvaartje 6

Winnaar Het Gele Steentje 2017

 

Familie Voorsluys biedt met dit nieuwe pand op de plek van de oude stadsboerderij een terugblik in het verleden van het Boerenbuurtje, door het realiseren van een klassieke stolpboerderij en bijbehorende schuur. de gevelindeling is goed geproportioneerd zodat de gevelwand kleinschaliger aanvoelt. Ook het gebruik van oude dakpannen op geven dit nieuwe pand een extra dimensie; alsof de boerderij er al jaren staat.

 

2015-2016 – postuum uitgereikte oeuvreprijs voor Joop van Drunen

Joop van Drunen heeft menig pand in Edam en wijde omtrek voorzien van de mooiste kleuren, met liefde, kwaliteit en vakmanschap aangebracht.
Omdat de jury van Het Gele Steentje geen geschikte restauratie vond om te nomineren, heeft het bestuur besloten om Het Gele Steentje als oeuvreprijs postuum toe te kennen aan Joop van Drunen.

 

Nieuws